Rotterdam, 14 oktober 2015

imnspreektekst Rini Biemans, als antwoord op het antwoord van Wethouder Schneider, tijdens de bespreking van het bestemmingsplan Hart van Zuid

Beste mensen,

Graag zou ik, voordat ik afdaal naar detailniveau, eerst even stilstaan bij het grotere perspectief van de tijd waarin wij leven. In dezelfde maand dat wij ons – ik zeg het er nog maar eens bij – tijdelijke contract tekenden voor het beheer van de Carnissetuin, januari 2013, verscheen er ook een artikel van Prof. Uitermark, bijzonder hoogleraar Samenlevingsopbouw aan de Erasmus Universiteit Rotterdam op socialevraagstukken.nl met als titel: ‘spontane stedenbouw als politiek’

Hierin staat de prachtige vraag: “Is de transitie van top down naar bottom up, van grootschalige naar kleinschalige stedenbouw, van eindbeelden naar flexibiliteit, ook een transitie van mannelijke naar vrouwelijke gebiedsontwikkeling? Van gevoelloze stropdassen naar lichtvoetige zomerjurken? Het heeft er alle schijn van.”

Inderdaad, en dat is mooi. De vraag is alleen hoe duurzaam die ontwikkeling is.

Professor Uitermark schetst twee scenario’s, een cynische en een optimistische.

Het cynische scenario is dat de spontane stedenbouw een kleine onderbreking is van een voortdenderende trend waarbij investeerders en bureaucraten nog steeds de uiteindelijke macht hebben. (gebiedsontwikkeling 1.0) Nu mogen bewoners, kleine ondernemers en vrijwilligersorganisaties nog even gebruik maken van de leegstaande kavels en kantoren om waardedaling en vandalisme te voorkomen. Maar op het moment dat de markt aantrekt, worden ze weer even eenvoudig verwijderd.

Dan het optimistische scenario. In dit scenario maakt deze tijdelijke ‘spontane stedenbouw’ deel uit van een fundamentele ontwikkeling, waarbij niet grote, gesloten instellingen maar gemêleerde en grote groepen de aanjagers van ontwikkeling zijn. Vroeger waren volkstuintjes bv. bedoeld als plekken om je af te zonderen – “even van alles weg zijn”. Maar volkstuintjes 2.0 zijn juist bedoeld om contact te leggen en nieuwe relaties aan te gaan, waarbij gebruikers ook producenten zijn en gemeenschappelijkheid – the commons – wordt gecreëerd.

Dit optimistische scenario: dat spontane stedenbouw niet een tijdelijke onderbreking is zolang de crisis duurt maar dat spontane stedenbouw de crisis van de integrale, top-down planning inleidt. Is de visie van Veerkracht Carnisse. Merk op dat dit een duidelijk politiek standpunt is. Een voorwaarde voor het slagen van die strategie is dat stedenbouw niet langer wordt vormgegeven door boekhouders en bureaucraten maar dat gebruikers eigenaar en vormgever worden van gebieden, niet als tussenoplossing maar als doel.

Dit is volgens mij precies waar het hier omgaat, gebiedsontwikkeling 1.0 versus wijkontwikkeling 3.0. Maar waarom zouden de twee elkaar niet kunnen versterken, waarom zou de een de ander wegdrukken? Dat laatste is precies waar we met Veerkracht Carnisse altijd op hebben aangestuurd. Vandaar dat we nu ook een voorstel/plan hebben gemaakt voor een gemeenschappelijke route naar een Veerkrachtig Carnisse en een kloppend Hart van Zuid, waarbij alle partijen voordeel hebben. Te weten; bewoners/gebruikers, Veerkracht Carnisse, Ballast Nedam, het Hoornbeekcollege en het Hart van Zuid en natuurlijk de stad Rotterdam als geheel!

Maar goed, voorlopig staan we tegenover elkaar, met de vraag open of dicht?

En dan wil ik nu afdalen naar het detailniveau

Iedereen vindt dat de Carnissetuin waardevol is, en als hij dicht gaat gecompenseerd dient te worden. (NRC artikel 9 oktober) Maar tot op heden is er door geen enkele iets concreets in deze richting ondernomen. In September heeft Creatief Beheer op eigen kosten de Carnissetuin open gehouden en de maand oktober wordt betaald door de Veerkrachtpartners. Dit alles is voor Creatief Beheer en de bewoners heel frustrerend. We vinden dan ook niet dat de Carnissetuin zomaar kan verdwijnen zonder goede compensatie.

Gaandeweg dit ben ik me meer Sherlock Holmes gaan voelen en eigenlijk groeit het mij een beetje boven de pet. Waarom wordt door de wethouder uitsluitend op formele grond gereageerd en dan ook nog onvolledig?

Ik krijg alleen maar meer vragen…ik zou graag willen dat u me helpt met de antwoorden.

Bijvoorbeeld een bestemmingsplan uit 1952 waarin sport en recreatie staat, maar geen groenvoorziening, terwijl het al 75 jaar een tuin is. Is dit het visionaire gehakketak, dat deze tijd nodig heeft?

Zowel de Tennistuin als de Carnissetuin zitten in het plangebied van het Hart van Zuid. Dit was – zo werd gemeld - een unieke PPS constructie, publieke private samenwerking. Alles was supergeheim tijdens de tender en het Hart van Zuid liet niet veel los, behalve dat er nog niets beslist was.

Echter zoals nu blijkt was alles toen blijkbaar al geregeld en afgesproken ‘achter de schermen’. Dit terwijl de tender nog bezig was, immers zoals de Wethouder stelt in zijn antwoord; in november 2013 is een contract getekend, dat stelt:

‘De uitbreiding van het Hoornbeeckcollege maakt onlosmakelijk onderdeel uit van de Hoofdovereenkomst die op 1 november 2013 met Ballast Nedam is gesloten. Ballast Nedam heeft

het recht tot ontwikkeling en realisatie van dit deelproject.

Waarom is dat ons toen niet meegedeeld, want het heeft nogal consequenties. In ons contract staat namelijk iets anders:

Het project bevindt zich momenteel in de fase waarin het dialoog tussen marktpartijen en gemeente in volle gang is. De gunning van de aanbesteding dan ook nog niet gedaan, dit brengt met zich mee dat het voor de gemeente nog onduidelijk is wat de uiteindelijke marktpartij met het perceel aan de Carnissesingel van plan is. In 2015 zal de marktpartij die de aanbesteding gegund krijgt naar verwachting starten in het plangebied.

De gemeente kan tot en met het moment van gunning geen inschattingen dan wel garanties afgeven over de toekomstige ontwikkelingen en fasering in het plangebied. Mocht betreffende perceel niet door de marktpartij betrokken worden in het project Hart van Zuid dan zal het perceel mogelijk ingezet worden voor uitbreiding van de aan het perceel grenzende scholen.  Betreffende ontwikkelingen voor de scholen is tevens een reden om de tijdelijke huur te beëindigen.

Blijkbaar is er tussentijds iets veranderd ‘binnen de tender’, want hoe komt die tekst anders in ons contract terecht? Hierop heb ik nog geen antwoord gekregen; Hoe is die tekst in ons contract terecht gekomen ? Hoe zag de oorspronkelijke uitvraag eruit? (nergens kunnen vinden)

Waarom is ons niets verteld over het feit dat de Carnissetuin sowieso in zijn geheel zou verdwijnen?

Voorjaar 2014 hebben wij nog ruimte gemaakt voor noodlokalen voor het Hoornbeek, dat ging op het laatste moment niet door? Er werd toen duidelijk gesuggereerd dat we als Creatief Beheer en Veerkracht een rol konden spelen in het toekomstige groen rond de school.

Waarom is in het kader van ‘openbaarheid van bestuur’ de tender niet openbaar gemaakt ? Zo weet niemand wat er is besproken en besloten, want alle deelnemers hebben geheimhoudingsplicht.

Het is toch een unieke PPS constructie, die transparante hoog in het vaandel heeft!

En de ronkende PRteksten van Hart van Zuid gaan juist over samenwerking, samen met bewoners, sterk sociaal programma, e.d.

En waarom is er plotseling een B toegevoegd, Publiek Private Buurt Samenwerking. Op grond waarvan is dat besloten?

Waarom is nu plotseling het maatschappelijk belang van de school op de voorgrond? Waarom wordt dit maatschappelijk belang niet vergeleken en gewogen met dat van de Carnissetuin? Die is volgens ons vele malen groter en richt zich juist op het begeleiden van jongeren uit de wijk richting opleiding en werk.

Het is toch veel logischer dat de grondopbrengst naar de compensatie van het verloren groen richting de buurt gaat? Ipv naar een business case van Ballast Nedam, die vooralsnog niet expliciet is gemaakt. Hoe ziet die business case eruit? En wat zijn de garanties? Hoe zit het met de toekomst van Ballast Nedam, die overgenomen is door een Turkse ontwikkelaar? Het gaat hier over een commitment van 20 jaar?

Over tijdelijkheid. De voorziene uitbreiding van het Hoornbeek is nooit democratisch getoetst, natuurlijk gaan we weg, als de raad besluit tot herbestemmen. Echter het gaat hier om een herbestemming, die nogal definitief is. Een tuin uit 1952 !!! Bovendien het hele bestemmingsplan, ook alle getekende contracten zijn vooralsnog tijdelijk, de gemeenteraad dient zich er nog over uit te spreken. Om te citeren uit Yellow Taxi van Joni Mitchell

don't it always seem to go
that you don't know what youve got til its gone
they paved paradise
and put up a parking lot

En waarom is het plotseling de vraag of de Carnissetuin kan blijven functioneren na het wegvallen van de subsidie? Tuurlijk vinden we financiering om open te blijven. Alleen dat lukt natuurlijk niet als er zoveel onzekerheid is over de toekomst van de Carnissetuin.

Creatief Beheer heeft besloten om samen met Veerkrachtpartners een alternatief voorstel/plan te maken, waarbij er een win-win situatie ontstaat voor alle betrokken partijen. Wij vinden dat hier door alle partijen serieus naar moet worden gekeken.

De laatste versie van dit plan kunt u hier bekijken of downloaden.